Accessibility

Accessibility là gì?

— Thiết kế để mọi người đều có thể sử dụng, kể cả người khuyết tật

Accessibility (khả năng truy cập) là nguyên tắc thiết kế nhằm đảm bảo mọi người – bất kể năng lực thể chất, trí tuệ, hay thiết bị họ sử dụng – đều có thể tiếp cận và sử dụng sản phẩm một cách dễ dàng và hiệu quả.

Trong UX/UI, accessibility không chỉ là “thiện chí”, mà là một phần cốt lõi của thiết kế lấy người dùng làm trung tâm (User-Centered Design). Nó giúp sản phẩm không chỉ “đẹp” mà còn dễ dùng cho tất cả mọi người. Ví dụ: người khiếm thị cần phần mềm đọc màn hình (screen reader), người có thị lực kém cần độ tương phản chữ cao, người không thể dùng chuột cần điều hướng bằng bàn phím.

Một số nguyên tắc accessibility theo tiêu chuẩn quốc tế (WCAG):

• Perceivable (Có thể cảm nhận): Nội dung phải hiển thị hoặc được thay thế phù hợp – ví dụ như ảnh có alt text.

• Operable (Có thể thao tác): Người dùng có thể điều hướng bằng bàn phím hoặc voice, không phụ thuộc chuột.

• Understandable (Dễ hiểu): Giao diện đơn giản, từ ngữ rõ ràng, nhất quán.

• Robust (Ổn định và tương thích): Hoạt động tốt với nhiều trình duyệt, thiết bị, công cụ hỗ trợ.

Ví dụ thực tế

• Apple HIG khuyến khích sử dụng Dynamic Type để người dùng có thể điều chỉnh kích cỡ chữ phù hợp.

• Material Design của Google có hướng dẫn rõ ràng về contrast ratio, touch target size, và motion để tránh gây khó chịu cho người dùng có vấn đề về thần kinh cảm giác.

Tại sao accessibility quan trọng?

• Về đạo đức: Bạn đang thiết kế cho con người, và ai cũng xứng đáng có trải nghiệm tốt.

• Về pháp lý: Nhiều quốc gia có luật bắt buộc sản phẩm kỹ thuật số phải đáp ứng tiêu chuẩn accessibility.

• Về kinh doanh: Một sản phẩm dễ tiếp cận tiếp cận được nhiều người dùng hơn → tăng lượng khách hàng tiềm năng.

Theo Nielsen Norman Group, accessibility không làm thiết kế của bạn “thiếu chất riêng”, mà ngược lại – nó khiến trải nghiệm trở nên toàn diện và nhân văn hơn. Thiết kế tốt là thiết kế cho tất cả mọi người – không chỉ người dùng “bình thường”.