Navigation là gì?
Navigation trong UX/UI là cách người dùng di chuyển và tìm đường trong một giao diện sản phẩm số — như website, app hoặc hệ thống phần mềm. Nói đơn giản, navigation chính là bản đồ giúp người dùng biết họ đang ở đâu, có thể đi đâu tiếp theo và làm sao để quay lại nơi họ cần.
Trong thiết kế sản phẩm, navigation không chỉ là những nút bấm hay menu. Nó bao gồm tất cả các thành phần giúp người dùng hiểu được cấu trúc của sản phẩm và dễ dàng hoàn thành mục tiêu của họ, như: menu chính (navigation bar), breadcrumb (đường dẫn vị trí), tab, nút back/forward, menu phụ (dropdowns, sidebars), và cả liên kết trong nội dung.
Vì sao navigation quan trọng?
Nếu navigation không rõ ràng, người dùng sẽ bị lạc hoặc bỏ cuộc. Một thiết kế tốt là khi người dùng luôn biết:
Họ đang ở đâu trong hệ thống.
Họ có thể đi đâu từ đây.
Làm sao để quay lại hoặc thay đổi hành động.
Theo Nielsen Norman Group, một hệ thống navigation hiệu quả cần:
Tính nhất quán: Giữ vị trí và cách hoạt động của navigation đồng nhất trên các trang/màn hình.
Khả năng đoán trước: Người dùng có thể đoán được điều gì xảy ra sau khi nhấp.
Tính hiển thị: Navigation cần dễ nhìn, dễ nhận biết — không bị ẩn quá kỹ.
Phản hồi rõ ràng: Khi người dùng điều hướng, giao diện cần cho họ biết trạng thái đang diễn ra (ví dụ: highlight menu đang chọn).
Lấy ví dụ
Hãy tưởng tượng bạn thiết kế một app học tiếng Anh. Nếu người dùng muốn xem lại các bài đã học, họ sẽ tìm mục “Lịch sử học tập”. Nếu navigation của bạn giấu nó trong ba lớp menu con, họ sẽ rất dễ nản. Nhưng nếu bạn đặt nút “Lịch sử” ngay ở thanh menu dưới cùng (tab bar), trải nghiệm sẽ rõ ràng và trực quan hơn nhiều.
Gợi ý từ hệ thống thiết kế:
Material Design gợi ý sử dụng bottom navigation bar với 3–5 mục chính.
Apple HIG nhấn mạnh sự rõ ràng và familiar (quen thuộc) trong navigation.
Figma cũng cung cấp nhiều component navigation có sẵn cho web/app/mobile.
Nói cách khác, navigation là bản đồ và la bàn của sản phẩm số. Nếu thiết kế tốt, người dùng sẽ không cần phải suy nghĩ quá nhiều — như Steve Krug từng nói: “Don’t make me think.”
Xin chào 👋 Với đam mê thiết kế sản phẩm số, tập trung vào nghiên cứu người dùng, tối ưu trải nghiệm và xây dựng giao diện hiệu quả. Tại đây, tôi chia sẻ kiến thức từ các dự án thực tế, ý tưởng và câu chuyện của mình trong lĩnh vực UX/UI - Product Design 📚 Hy vọng những bài viết sẽ mang lại góc nhìn thực tế, hỗ trợ bạn trong công việc và hành trình phát triển sản phẩm ✨✨✨
Toan Nguyen
Prodcuct Designer